Tag: usługi społeczne

“Któż z nas nie chciałby oddać głosu na inicjatywę zrzeszającą ludzi, innowacyjną i przyszłościową? Myślę, że każdy. Broszura ,,Dlaczego centrum usług społecznych?” jest skierowana do nas, czytelników, mieszkańców lokalnych oraz obywateli Polski. Tekst ma na celu zapoznanie z nowym projektem prezydenta RP, ale jego głównym celem jest przekonanie odbiorców do tejże jednostki organizacyjnej, a także przedstawieniem jej superlatyw, korzyści. W nawiązaniu do vacatio legis, czyli zapoznaniu się ze zmianami i przygotowaniu do nich, przedstawione są założenia, z którymi odbiorcy powinni się liczyć. Centrum Usług Społecznych (CUS) ma być miejscem, gdzie usługi będą skupione w jednym miejscu, a mieszkańcy dostaną wsparcie bez względu na okoliczności. Jest to projekt przede wszystkim dobrowolny, a nie przymusowy. CUS ma w zanadrzu wachlarz zmian, czyli: 

-Wszystkie opcje w jednej –poprzez połączone ze sobą instytucje, zespoły mają dostęp do wielu funkcji

-Wszyscy członkowie, w różnych grupach wiekowych otrzymają pomoc i wsparcie.

 Najważniejszą funkcją jest jednak integracja wspólnot, gmin i lokalnych społeczności, co uważam osobiście za bardzo dobry pomysł, ponieważ zniweluje to bariery między ludźmi oraz pozwoli na wyjście ze sfery samotności i da poczucie jedności ludziom, tego, iż nie są sami i są w dobrych rękach. CUS integrować będzie się także z instytucjami pobliskimi i zagranicznymi, tak, by dawać doświadczenie i zdobywać je. Nastawione na współpracę, ma pewne założenia, niezbyt wygórowane. Projekt to korekta pewnych błędów z przeszłości, tak jak funkcjonowanie OPS. CUS chce określić, czego brakuje mieszkańcom, na podstawie tego, co już posiadają. Bardzo celnym trafem jest koordynacja działań poprzez głęboką współpracę z innymi stowarzyszeniami i instytucjami. Broszura wspomina także, czym są usługi społecznej co należy przez nie rozumieć. Wspomina o zbieraniu i analizowaniu danych o nich. Zakłada, iż inicjatywa będzie miała na względzie dobro obywatela. Projekt chce inwestować w obywateli, gminy i społeczności i kapitał. 

 Wsparcie i integracja dla osób w różnych sferach życiowych i miejscach pozwoli na stworzenie więzi lokalnej i terytorialnej i poczuciu tożsamości a także zmniejszeniu izolacji.

Broszura jest częścią pakietu materiałów edukacyjnych zatytułowanego: „Jak utworzyć i prowadzić centrum usług społecznych”. W jego skład wchodzi siedem publikacji rozwijających najważniejsze zagadnienia związane z tworzeniem i funkcjonowaniem nowopowstałych centrów usług społecznych. Z dniem 1 stycznia 2020 roku weszły w życie przepisy ustawy o realizowaniu usług społecznych, a wraz z nimi zgoda na powstanie CUS. Po podpisaniu ustawy była ona przez kilka miesięcy przygotowywana do oficjalnego wejścia w życie. Kancelaria Prezydenta RP zleciła dwójce socjologów – Tomaszowi Kaźmierczakowi i Arkadiuszowi Karwackiemu – stworzenie materiału, który przybliży nową instytucję, zaproponuje sposoby zarządzania usługami społecznymi i nakreśli funkcje ważnych specjalistów: organizatorów i koordynatorów indywidualnych planów usług społecznych. Tak powstała opisywana broszura, zatytułowana: „Zarządzanie usługami w centrum usług społecznych”, dotycząca centrum usług społecznych zaprojektowanego jako instytucja „jednego okienka” i jego roli w lokalnej społeczności. Skupia się ona na konkretnych zadaniach CUS: integracji usług społecznych, rozbudowy ich lokalnej oferty, „szycia na miarę” – procesu świadczenia oraz koordynacji współpracy międzyinstytucjonalnej i międzysektorowej. Przedstawienie nowowprowadzonej ustawy oraz jej znaczenia dla społeczności zawarto w pierwszym podrozdziale tekstu. Autorzy odpowiadają, dlaczego wymaga ona zaangażowania i wprowadzenia w obieg publiczny.

 Pierwsza część broszury zawiera wiedzę głównie merytoryczną, która tworzy podstawę teoretyczną dla drugiej części, nazwanej przeze mnie praktyczną. Tłumaczy ona drogę zarządzania i koordynowania pracy w CUS oraz prezentuje prawdopodobne wyzwania, które pracownicy mogą napotkać na swojej drodze. Całość materiału zawarta w publikacji skierowana jest do osób zainteresowanych zarządzaniem i współtworzeniem centrów usług społecznych. Przekazuje podstawową wiedzę i możliwą drogę prowadzenia takiej instytucji; wraz z problemami ukazuje ich możliwe rozwiązania, wszystko przedstawione etapowo. Ciekawym elementem publikacji są wyróżnione kafelki z esencjonalną wiedzą. Zawarte są w nich najistotniejsze definicje, artykuły prawne i cechy niezbędne u pracowników CUS. Wprowadzają one urozmaicenie graficzne w tekście znajdującego się w broszurze.  

W broszurze przedstawiony zostaje temat współpracy międzysektorowej w ramach centrum usług społecznych. Źródłem zawartych w niej informacji jest ustawa o realizowaniu usług społecznych przez centrum usług społecznych (CUS), która zakłada współpracę CUS z lokalnymi usługodawcami wszystkich sektorów. Realizacji tej współpracy mają służyć najlepiej dopasowane do danej wspólnoty formy kooperacji pomiędzy CUS, a podmiotem zewnętrznym. W ustawie zostali wymienieni partnerzy dla CUS, są to: stowarzyszenia, fundacje, jednostki kościelne i wyznaniowe, spółdzielnie socjalne. Działalność podmiotów ma charakter non profit. Partnerami mogą być także osoby prawne i fizyczne prowadzące klasyczną działalność gospodarczą w celu osiągnięcia zysku: organizacje pozarządowe, przedsiębiorstwa społeczne oraz klasyczne przedsiębiorstwa. Organizacje pozarządowe stanowią znaczną grupę zbiorowości podmiotów ekonomii społecznej. Ekonomia społeczna jest segmentem sfery publicznej obok takich elementów jak państwo demokratyczne, gospodarka rynkowa i społeczeństwo obywatelskie. Działania podejmowane w ramach ekonomii społecznej opierają się więc w dużej mierze na solidarności i współpracy, a nie na partykularyzmie i konkurencji, dlatego tak ważna jest współpraca CUS z podmiotami zewnętrznymi, które prowadząc działalność gospodarczą, zatrudniają przy tym m.in. osoby z grup wykluczonych społecznie. Z kolei u podstaw powołania CUS leży m.in idea zapewnienia powszechnego dostępu mieszkańców do usług społecznych. Ekonomia społeczna to w tym ujęciu sfera aktywności obywatelskiej i społecznej, która przez działalność gospodarczą i działalność pożytku publicznego służy: integracji zawodowej i społecznej osób zagrożonych marginalizacją społeczną, tworzeniu miejsc pracy, świadczeniu usług społecznych użyteczności publicznej oraz rozwojowi lokalnemu. Zasadniczą trudnością w realizacji współpracy międzysektorowej w ramach CUS może być brak odpowiednio kompetentnych świadczeniodawców. Pomimo, że liczba nowo powstałych przedsiębiorstw społecznych z roku na rok rośnie, średni okres ich efektywnego funkcjonowania nie jest zbyt długi. Wiele zależy od geograficznego lokalizacji danego CUS, dlatego tak istotne jest indywidualne zaplanowanie współpracy w każdym z obszarów (duże miasta, gminy wiejskie, miasta na prawach powiatu), które różnią się infrastrukturą usługową, potencjałem ekonomiczno-społecznym i w których współpraca przyjmie inny charakter. Współpraca międzysektorowa w ramach CUS powinna być realizowana na trzech płaszczyznach: kontraktowanie usług w ramach CUS, tworzenie partnerstw projektowych oraz koordynacja usług społecznych. Szczególną rolę odgrywać będą dwie zasady: współpracy i pomocniczości. Kontraktowanie usług społecznych przyjmie formę zakupu (zlecenia) realizacji określonych usług partnerom (organizacje pozarządowe oraz podmioty ekonomii społecznej), które działają na rzecz społeczności lokalnej. Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie przewiduje tryb konkursowy jako podstawowy tryb wyłonienia realizatorów zadań publicznych. W broszurze wspomniany jest zakres dotacji jakie może otrzymać podmiot, a także czas trwania współpracy. Zdaniem autorów, utworzeniu centrum usług społecznych powinna towarzyszyć działalność informacyjna upowszechniająca wiedzę o nowej formule odpowiadania na potrzeby społeczności. Dla efektywnego przebiegu współpracy, autorzy broszury rekomendują uruchomienie przy CUS stałego ciała dialogu i konsultacji partnerów zewnętrznych (potencjalnych usługobiorców centrum) w postaci forum partnerów, które stanie się mechanizmem lokalnego dialogu obywatelskiego. 

Model opisuje krok po kroku jak przeprowadzić proces badania usług społecznych, w których można spodziewać się zwiększenia jakości lub efektywności w wyniku zmiany finansowania  na kontraktowanie. Autorzy definiują czym jest jakość i efektywność w usługach społecznych i jakie są kryteria ich oceny. Następnie opisują etapy realizacji badania i metody badawcze i przechodzą do zasad samego przeprowadzania badań. Szczegółowo przedstawiają  zestawienie kryteriów, grup badanych i metod badawczych. Pokazane zostają finalne  wersje  produktów -12 narzędzi badania jakości  usług społecznych  na  rzecz  wieloletniego  ich  kontraktowania, testowanych w 9 gminach oraz  15 narzędzi badania efektywności usług społecznych  na  rzecz  wieloletniego  ich  kontraktowania, testowanych w 9 gminach.
W kolejnej części publikacji opisane są ogólne zasady dotyczące wykonywania zadań publicznych wynikające z ustawy o finansach publicznych, tryb realizacji zadań w oparciu o przepisy prawa.
Następnie autorzy przechodzą do analizy wewnętrznej zarządzania jednostką samorządu terytorialnego.
Kolejny rozdział poświęcony jest wyborowi  agenta   zarządzającego   zmianą, czyli podmiotu kolegialnego odpowiedzialnego za   przeprowadzenie procesów  związanych z oceną efektywności i jakości usług publicznych świadczonych na rzecz  społeczności lokalnej lub w regionie.
Następnie autorzy przedstawiają schematy zasad i procedura kontraktowania usług z NGO, wynikające z obowiązujących przepisów, w perspektywie rocznej i wieloletniej, i analizują ryzyka związane z wdrożeniem Wieloletniego Kontraktowania Usług Społecznych (dalej WKUS). 
W kolejnej części przedstawione zostają finalne  wersje  produktów -17  narzędzi  budowania  lokalnej współpracy  na  rzecz  zmiany  sposobu  finansowania  usług  społecznych  na  wieloletnie kontraktowanie, testowanych w 9 gminach. W złącznikach można znaleźć ramowe programy szkoleń związane z wdrożeniem WKUS, scenariusze badań, wzory dokumentacji m.in. umowy WKUS, uchwały dotyczącej Wieloletniego Programu Współpracy z NGO, wzór Wieloletni Program Współpracy z NGO, itp.